Klimaat van België

Met de maand augustus komt er een einde aan de meteorologisch zomer en de temperaturen beginnen reeds af te nemen.

Temperatuur

De normale temperatuurwaarden wijken nog niet veel af van die van de maand juli. De normale maandelijkse waarden van de maximumtemperatuur liggen tussen 19,5°C en 23,5°C en die van de minimumtemperatuur tussen 9°C en 13,5°C. In Ukkel schommelen de gemiddelde dagtemperaturen tussen 15,5°C en 19,5°C.

In Brussel-Ukkel was de warmste augustusdie van 1997 met een gemiddelde temperatuur van 21,2°C terwijl de koudste nog steeds die van 1833 is met 13,6°C. Het hoogste maximum in dit meetpunt werd bereikt op 19 augustus 1932: het kwik steeg er tot 36,5°C. Het jaar daarvoor, op 24 augustus 1931, werd hier het laagste minimum van slechts 4,8°C bereikt.

Ook in de rest van het land kunnen de temperaturen in deze laatste zomermaand nog tot boven 35°C stijgen: op 10 augustus 1911 wordt er een maximum van 37,4°C geregistreerd aan de afdamming van de Gileppe (Jalhay), op 4 augustus 1990 stijgt de temperatuur tot 37,0°C in Wasmuel (Quaregnon), op 4 augustus 1994 stijgt de temperatuur in Kleine-Brogel (Peer) tot 37,4°C en in Aubange stijgt de temperatuur op 8 augustus 2003 tot 38,6°C.

In augustus 2003 werden er twee opmerkelijke records bereikt in uithoeken van ons land: de 6^de werd in Koksijde met 36,2°C de hoogste temperatuur aan de kust sinds het begin van de metingen geregistreerd en de 8^ste werd met 33,6°C in Mont-Rigi (Weismes) de hoogste temperatuur op de Hoge Venen gemeten.

Minima van de orde van 20 graden komen ook nog voor: de temperatuur zakte bijvoorbeeld op 12 augustus 2003 en 10 augustus 2004 niet onder 21,7°C in Ukkel en in Luik-Monsin (Luik) werd het niet kouder dan 24,4°C op 10 augustus 2004.

Ook relatief koude dagen komen soms voor: op 25 augustus 1931 bedroeg het maximum nauwelijks 13,1°C in Ukkel, op 11 augustus 2016 slechts 14,6°C in Ukkel en op 28 augustus 2006 werd het niet warmer dan 10,8°C in Mont-Rigi (Weismes). In Koksijde daalde de minimumtemperatuur tot 4,9°C op 29 augustus 1979 en op 15 augustus 1994 daalde de temperatuur in Elsenborn (Bütgenbach) tot 0°C.

In de Ardennen kan het tegen het einde van de maand uitzonderlijk al vriezen: op 28 augustus 1978 daalde de temperatuur al tot –0,8°C in Bièvre en, recenter daalde de temperatuur op 30 augustus 2007 tot –0,6°C in Elsenborn (Bütgenbach).

Neerslag

Augustus is gemiddeld tamelijk nat, met een normaal maandelijks neerslagtotaal van 79,3 mm in Ukkel. In de rest van het land variëren deze totalen van 65 tot 115 mm. De natste augustus in Brussel-Ukkel is die van 1996 toen er hier 231,2 mm viel terwijl de droogstedie van 1983 is met slechts 10,4 mm neerslag.

Onweer kan aanleiding geven tot grote neerslagtotalen: zo registreerden we op 29 augustus 1996 127,2 mm neerslag in Hombourg (Plombières) en tijdens de nacht van 6 op 7 augustus 1994 viel er in Vlessart (Léglise) 115,5 mm neerslag in bijna 4 uur. Op 24 augustus 1939 viel er op 4 uur tijd 128,6 mm neerslag in Laken en op 6 augustus 1981 valt er 108,7 mm in Brugge.

Tijdens de laatste decade van augustus 1996 viel er opvallend veel neerslag: tijdens de laatste elf dagen van die maand viel er 158,8 mm in Ukkel. Het is meteen ook de natste decade van de eeuw in Ukkel, met een ruime voorsprong op de tweede decade van juni 1963 toen er 120,3 mm viel. Misschien is het nog interessant om te vermelden dat de recordwaarde van de laatste decade van augustus 1996 groter is dan 4 van de maandrecords sinds het begin van de waarnemingen: januari 2004 (153,8 mm), maart 2008 (140,5 mm), april 2001 (134,3 mm) en mei 1965 (145,6 mm).

Toch kan het in augustus ook zeer droog zijn: tussen 19 juli en 13 augustus 1916 valt er slechts 1,0 mm neerslag in Ukkel, gespreid over verschillende dagen. Tussen 4 juli en 19 augustus 1911 viel er hier slechts 3,6 mm, verspreid over 3 dagen. Van 18 juli 1995 tot en met 26 augustus 1995 viel er geen druppel neerslag in Doornik.

Andere variabelen en fenomenen

Gemiddeld zijn er in deze maand 14,3 dagen met onweersverschijnselen in het land. Er is altijd een kans dat er hagel valt tijdens die onweders. Zo vielen er in Leuven op 13 augustus 1966 hagelbollen met een diameter van 6 cm.

De normale zonneschijnduur in Ukkel bedraagt 189,5 uur. In 1947 werd de recordwaarde van 322,5 uur bereikt en in 2006 raakten we niet hoger dan 96,9 uur. De maand augustus 1947 was de derde zonnigste maand van de eeuw (na mei 1989 en mei 1922).

Tijdens onweer kunnen plaatselijk zeer hevige windstoten voorkomen. Zo werd er tijdens een onweer op 10 augustus 1956 een windstoot van 166 km/u geregistreerd in Werbomont (Ferrières) en, recenter, een windstoot van 130 km/u op 8 augustus 2018 in Retie. In augustus komen er gemiddeld gezien het grootst aantal windhozen voor in ons land.