Klimatologisch overzicht

	Eenheid	Waarde	Normaal		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	9.1	7.2		10.4	1994	2.8	1993
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	11.8	9.9		13	2015	5.5	1993
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	6.5	4.6	+	8.1	1994	0.7	1993
Neerslagtotaal	mm	64.6	76.2		174.6	1991	8.5	2011
Neerslagdagen	d	17	18.3		26	2008	11	2020
Sneeuwdagen	d	0	1.2		6	2010	0	2021
Onweersdagen in België	d	4	4		10	2005	0	2020
Gemiddelde windsnelheid	m/s	4.2	3.7	+	5.4	2009	2.7	2021
Overheersende windrichting		Z
Zonneschijnduur	uu:mm	70:09	65:46		114:54	2011	23:46	2010
Globale zonnestraling	kWh/m²	28	26.8		34.4	2011	18.6	2010
Relatieve vochtigheid	%	88	85	++	89	2017	80	2015
Dampdruk	hPa	10.2	8.8	++	10.8	1994	6.6	1993
Luchtdruk	hPa	1011.6	1014.5		1022.9	2001	1002.7	2019

Normaalwaarden gedefinieerd over de periode 1991–2020.
Recordwaarden van 1991-2021.
Indeling opgesteld voor de periode 1991-2022 volgens de volgende definitie:

+++	---	Hoogste/laagste waarde sinds 1991
++	--	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1991
+	-	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1991

	Eenheid	Waarde		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	9.1	+	10.4	1994	1.8	1921
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	11.8	+	13	2015	4.8	1919
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	6.5	+	8.1	1994	-1.6	1921
Neerslagtotaal	mm	64.6		174.6	1991	8.5	2011
Neerslagdagen	d	17		27	1974	9	1921
Zonneschijnduur	uu:mm	70:09		135:33	1989	20:59	1922

Recordwaarden van 1901-2021.
Indeling opgesteld voor de periode 1901-2022 volgens de volgende definitie:

+++	---	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1901
++	--	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1901
+	-	Bij de 10 hoogste/laagste waarden sinds 1901

Warme laatste herfstmaand

Hoge minimumtemperaturen

Het grootste deel van de maand lagen de temperaturen boven hun respectievelijke normale waarden. Daardoor lagen de uiteindelijke gemiddelde temperaturen ook ruim boven hun normale waarde.

De gemiddelde temperatuur voor de volledige maand bedroeg uiteindelijk 9,1°C in Ukkel (normaal: 7,2°C). Daarmee was dit de vijfde hoogste waarde voor de huidige referentieperiode, samen met 2006. Het record blijft staan op 1994 (10,4°C).

De gemiddelde minimumtemperatuur van november (6,5°C, normaal: 4,6°C) eindigde op de vierde plaats wanneer we naar de huidige referentieperiode kijken. Ook hier blijft het record staan op 1994 (8,1°C).

De absolute minimumtemperatuur was echter de derde hoogste ooit, samen met 2002 (metingen vanaf 1892). De afgelopen maand werd het in Ukkel niet kouder dan 2,3°C (normaal: -1,3°C). Enkel in 2009 (2,8°C) en 1913 (2,7°C) lag deze nog hoger. De top-5 wordt vervolledigd met 2000 (2,0°C).

Door deze hoge absolute minimumtemperatuur, was dit de 15de keer sinds het begin van de waarnemingen in 1892 dat we in november geen enkele vorstdag [min<0°C] konden registreren in Ukkel. Voor de huidige referentieperiode was dit echter al de 10de keer. De vorige keer dateerde van 2017.

De temperaturen varieerden in Ukkel tussen 2,3°C (19 november) en 17,4°C (1 november).

In ons land werd de laagste minimumtemperatuur op 14 november in Steffeshausen (Burg-Reuland) gemeten met -3,5°C. De hoogste temperatuur werd enkele dagen eerder in het noorden van dezelfde provincie gemeten. In Stembert (Verviers) steeg de temperatuur op 12 november nog tot 20,7°C.

Groot verschil in de totale neerslaghoeveelheid binnen ons land

In ons land viel de minste neerslag in de streek tussen Samber en Maas en in Belgisch Lotharingen (ongeveer 65% van de normale hoeveelheid) terwijl de meeste neerslag aan de kust (ongeveer 150% van de normale hoeveelheid) is gevallen. Op figuur 13 kunnen we echter zien dat het verschil zeer lokaal nog veel groter was. Zo viel er in het uiterste zuiden van ons land op sommige plaatsen minder dan 60% van de normale hoeveelheid en viel er aan het noordelijke deel van de kust lokaal meer dan 160% van de normale waarde.

Het grootste dagtotaal werd op 18 november in Herent gemeten (40,4 mm).

In Ukkel viel er minder neerslag dan normaal. In totaal viel hier 64,6 mm (normaal: 76,2 mm). Deze hoeveelheid viel op 17 dagen tijd (normaal: 18,3 dagen).

We registreerden de afgelopen maand 4 onweersdagen in ons land (normaal: 4,0 dagen).

Eerste sneeuwval in ons land

Op 20 november viel de eerste sneeuw in de Hoge Venen. Er bleef echter nog geen sneeuw op de grond liggen.

Vrij zonnige maand

Ondanks deze laatste sombere dagen (de zon liet zich de laatste vier dagen niet meer zien in Ukkel), was november in zijn totaal zonniger dan normaal. De zon scheen in totaal 70u 09min in Ukkel (normaal: 65u 46min).

Nog enkele opmerkelijke cijfers over de bewolkingsgraad:

• Voor de zesde keer tijdens de huidige referentieperiode konden we geen enkele dag met een heldere hemel registreren (normaal: 2,1 dagen). De vorige keer dateerde van 2010.
• Net als tijdens het recordjaar 2016 waren er slechts 5 dagen met een volledig betrokken hemel (normaal: 8,7 dagen).

Opmerking: de normalen van de parameters in de tekst zijn de gemiddelden voor de periode 1991-2020 (referentieperiode van 30 jaar voor het huidige klimaat). Tenzij anders vermeld, gelden de records voor de periode vanaf 1991