Klimatologisch overzicht

Klimatologische overzichten van 2022

2022 in cijfers, grafieken en kaarten

2022 : Een eerste klimatologisch overzicht van 2022

	Eenheid	Waarde	Normaal		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	12.2	11	+++	12.2	2020	9.2	1996
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	16.3	14.7	+++	16.1	2020	12.8	1996
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	8.1	7.3	++	8.5	2014	5.6	1996
Vorstdagen	d	28	39.4		79	1996	8	2014
Winterse dagen	d	0	6.1	-	26	2010	0	2020
Zomerse dagen	d	48	29.9	++	61	2018	14	2002
Tropische dagen	d	13	5.3	++	13	1995	0	2021
Neerslagtotaal	mm	701.4	837.1	-	1088.5	2001	651.1	2018
Neerslagdagen	d	148	189.8	--	224	2000	141	2018
Sneeuwdagen	d	3	16.9	--	53	2010	2	2020
Onweersdagen in België	d	84	93.3		120	2012	69	2013
Gemiddelde windsnelheid	m/s	3.3	3.5	-	3.7	1998	3.3	2017
Zonneschijnduur	uu:mm	1974:08	1603:40	++	2020:11	2003	1283:51	1998
Globale zonnestraling	kWh/m²	1121	1037.6	+	1172.7	2018	916.8	1998
Relatieve vochtigheid	%	76	77		81	2000	72	2015
Dampdruk	hPa	10.9	10.4	+	11.1	2000	9.1	1996
Luchtdruk	hPa	1017.6	1016	+	1017.9	2015	1013.9	2010

Normaalwaarden gedefinieerd over de periode 1991–2020.
Recordwaarden van 1991-2021.
Indeling opgesteld voor de periode 1991-2022 volgens de volgende definitie:

+++	---	Hoogste/laagste waarde sinds 1991
++	--	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1991
+	-	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1991

	Eenheid	Waarde		Record +	Jaar	Record -	Jaar
Gemiddelde temperatuur	°C	12.2	+++	12.2	2020	8.4	1963
Gemiddelde maximumtemperatuur	°C	16.3	+++	16.1	2020	11.9	1963
Gemiddelde minimumtemperatuur	°C	8.1	+++	8.5	2014	4.6	1917
Neerslagtotaal	mm	701.4		1088.5	2001	406.4	1921
Neerslagdagen	d	148	---	266	1974	141	2018
Zonneschijnduur	uu:mm	1974:08	++	2150:57	1959	1238:37	1981

Recordwaarden van 1901-2021.
Indeling opgesteld voor de periode 1901-2022 volgens de volgende definitie:

+++	---	Bij de 3 hoogste/laagste waarden sinds 1901
++	--	Bij de 5 hoogste/laagste waarden sinds 1901
+	-	Bij de 10 hoogste/laagste waarden sinds 1901

ALGEMEEN

Het afgelopen jaar werden er verschillende records verbroken. Een aantal gelden enkel voor de huidige referentieperiode (1991-2020), al sneuvelden er ook absolute records (referentieperiode afhankelijk van de parameter).

Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie zal 2022 op planetaire schaal het vijfde of zesde warmste jaar worden (waarnemingen vanaf de jaren 1860). In Ukkel was 2022 samen met 2020 het warmste jaar sinds het begin van de waarnemingen in 1833.

OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE PARAMETERS

Evenaring van de hoogste gemiddelde temperatuur in Ukkel

In 2022 bedroeg de gemiddelde temperatuur in Ukkel 12,2°C (normaal: 11,0°C). Met deze waarde – de tweede keer boven 12°C – was dit een evenaring van het absolute record van 2020 (metingen vanaf 1833). De top-5 wordt vervolledigd met 2014 en 2018 (11,9°C) en 2011 (11,6°C). Op een gedeelde zesde plaats zien we het eerste jaar uit het eerste decennium van de 21ste eeuw (2007 met 11,5°C, in 2019 werd deze waarde ook bereikt) en pas op een gedeelde negende plaats zien we het eerste jaar van de vorige eeuw opduiken (1989 met 11,3°C, in 2015 en 2017 werd deze waarde ook bereikt).

Op april, september en december na, lag de gemiddelde temperatuur elke maand boven zijn normale waarde. Anders dan tijdens de voorgaande vier jaren, bereikten we het afgelopen jaar wel absolute maandrecords voor deze parameter (metingen vanaf 1833). Augustus was de warmste augustusmaand ooit en in oktober evenaarden we het absolute record.

De gemiddelde maximumtemperatuur zorgde wel voor een nieuw absoluut record. Voor de derde keer sinds het begin van de waarnemingen in 1892 werd hier de grens van 16°C bereikt: 16,3°C (normaal: 14,7°C). De top-3 wordt vervolledigd met 2020 (16,1°C) en 2018 (16,0°C). Voor deze parameter sneuvelde er slechts 1 maandelijks absoluut hitterecord (dit van augustus). Oktober was de warmste oktobermaand voor de huidige referentieperiode, maar moet 1921 nog laten voorgaan in de volledige reeks.

De gemiddelde minimumtemperatuur eindigde op de tweede plaats, samen met 2020. Voor de vierde keer sinds het begin van de waarnemingen in 1892 werd hier de grens van 8°C bereikt: 8,1°C (normaal: 7,3°C). Enkel in 2014 (8,5°C) lag deze waarde nog hoger. Voor deze parameter werden er geen maandrecords bereikt.

Enkele opmerkelijke feiten over de temperaturen in Ukkel:

Voor de huidige referentieperiode was dit de vierde keer dat we geen enkele winterse dag konden registreren (de vorige keer was in 2020). Voor de volledige periode (vanaf 1892) was dit nog maar de twaalfde keer.
Op 3 april bedroeg de minimumtemperatuur slechts -2,9°C (normaal: 0,2°C). Daarmee was dit de laagste waarde voor deze maand van de huidige referentieperiode. Het vorige record dateerde al van 1991 (-2,4°C). Wanneer we naar de volledige periode kijken (metingen vanaf 1892), zien we dat dit de zesde laagste waarde was. Het record dateert van april 1986 toen de minimumtemperatuur hier tot -4,7°C daalde.
Op 19 juli steeg de temperatuur tot 38,1°C, de tweede warmste dag over alle maanden heen sinds het begin van de waarnemingen in 1892. Enkel op 25 juli 2019 was het hier nog warmer (39,7°C).
In augustus bedroeg de maximumtemperatuur elke dag minstens 20°C (definitie van een lentedag). Hiermee was dit de eerste keer sinds het begin van de waarnemingen in 1892 dat augustus 31 lentedagen telde. In 1911, 1947, 1991, 2000 en 2009 telde augustus elke keer 30 lentedagen (normaal: 23,9 dagen).
Met een waarde van 24,7°C, was de gemiddelde maximumtemperatuur voor de zomer een evenaring van het record van de huidige referentieperiode. Deze waarde werd ook geregistreerd in 2018. Wanneer we naar de volledige reeks kijken (metingen vanaf 1892), zien we 1 warmere zomer: in 1976 bedroeg de gemiddelde maximumtemperatuur 24,8°C.
Op 29 oktober konden we nog een maximumtemperatuur noteren van 25,5°C. Daarmee was dit de laattijdigste zomerdag [max>=25°C] sinds het begin van de waarnemingen in 1892 (vorige datum: 16 oktober 2017 met 25,7°C).
In december konden we een reeks van 11 opeenvolgende vorstdagen [min<0°C] noteren (8-18 december). De vorige keer dateerde al van 2010. Die decembermaand registreerden we een reeks van 16 opeenvolgende vorstdagen (12-27 december).
Net als tijdens het recordjaar 1995 konden we het afgelopen jaar in totaal 13 tropische dagen [max>=30°C] registreren. Sinds het begin van de waarnemingen in 1892 was dit het vierde hoogste aantal achter 1976 (18 dagen), 1911 (16 dagen) en 1947 (14 dagen).

In ons land werd de laagste temperatuur geregistreerd in Elsenborn (Bütgenbach). Op 15 december daalde de temperatuur er tot -15,5°C. Het hoogste maximum werd op 19 juli gemeten. In Kapelle-op-den-Bos steeg de temperatuur toen tot 40,0°.

Vierde droogste jaar voor Ukkel

Er viel in Ukkel in totaal slechts 701,4 mm neerslag (normaal: 837,1 mm) en deze jaarlijkse hoeveelheid viel op 148 dagen (normaal: 189,8 dagen). Daarmee was 2022 het vierde droogste jaar van de huidige referentieperiode achter 2018 (651,1 mm), 2003 (670,5 mm) en 1997 (700,7 mm). Wanneer we naar de volledige periode vanaf 1833 kijken, zien we dat dit jaar op de 49ste plaats strandt.

Het aantal neerslagdagen is het tweede laagste aantal sinds het begin van de waarnemingen in 1833. Het record dateert nog maar van 2018 (141 dagen).

Het grootste dagtotaal viel hier op 19 mei en bedroeg 28,5 mm.

Twee maanden werd er een droogterecord verbroken in Ukkel. Maart was de droogste maartmaand sinds het begin van de waarnemingen in 1833 en juli was de droogste julimaand van de huidige referentieperiode. Daarnaast werd er hier ook een droogterecord voor een seizoen verbroken. De zomer was de droogste voor de huidige referentieperiode.

Enkel in februari, mei, juni, september en december viel er hier meer neerslag dan normaal.

De gestandaardiseerde neerslagindex (SPI - Standardized Precipitation Index) berekend over een periode van 3 maanden (SPI-3) laat toe om de situatie van de meteorologische droogte in ons land op te volgen. De droogteperiode startte in maart 2022. Met uitzondering van juni, kende het grootste deel van ons land voor de periode maart tot en met augustus een droge tot uiterst droge situatie. Na een regenachtige septembermaand, normaliseerde de toestand in het grootste deel van ons land. Enkel zeer lokaal in de provincies Henegouwen, Namen en Luxemburg was het toen nog extreem droog

In ons land varieerden de jaarlijkse totalen tussen 523,8 mm in La Plante (Namen) en 1102,9 mm in Sugny (Vresse-sur-Semois).

In Ukkel konden we maar drie dagen met sneeuwval registreren: 1 in maart, 1 in april en 1 in december. Enkel in december bleven er ook sporen van sneeuw liggen.

In de rest van ons land bestond de neerslag tijdens de winter 2021-2022 gedurende 40 dagen geheel of gedeeltelijk uit sneeuw. Deze neerslag viel vooral in de Hoge Venen en in de hogere delen van de Ardennen. In Mont-Rigi (Weismes) bleef de sneeuw langere periodes liggen. De grootste sneeuwdikte in ons land werd hier gemeten: 29 cm op 9 januari.

In maart en april viel er enkele dagen lokaal nog neerslag die geheel of gedeeltelijk uit sneeuw bestond. De dikste sneeuwlaag lag op 2 april in Mont-Rigi (Weismes). Daar lag toen een laag van 11,5 cm.

Op het einde van het jaar viel de eerste sneeuw op 20 november in de Hoge Venen.

In december viel er gedurende 12 dagen neerslag die geheel of gedeeltelijk uit sneeuw bestond. In Mont-Rigi (Weismes) bleef de sneeuw liggen van 2 tot en met 20 december. De grootste sneeuwdikte werd hier op Sinterklaasdag gemeten (14 cm).

In 2022 telden we 84 dagen met onweer in ons land (normaal: 93,3 dagen). Tijdens twee maanden werd er een absoluut record geëvenaard en er werd 1 record voor de huidige referentieperiode verbroken:

In maart werden er geen onweersdagen geregistreerd in ons land. Dit was reeds de 14de keer sinds het begin van deze waarnemingen in 1928. Het was van 2011 geleden dat er geen onweersdagen werden waargenomen tijdens deze maand.
In juli registreerden we slechts 3 onweersdagen in ons land (normaal: 13,2 dagen), een evenaring van het absolute record van 2020 (metingen vanaf 1928).
In september registreerden we maar liefst 15 onweersdagen in ons land (normaal: 7,5 dagen). Het vorige record voor de huidige referentieperiode stond op 14 dagen (2001, 2005 en 2017).

Tweede zonnigste jaar in Ukkel

In totaal scheen de zon het afgelopen jaar 1974u 08min (normaal: 1221u 47min). Door problemen met onze instrumenten tijdens de zomer is dit waarschijnlijk een onderschatting. Het record voor de huidige referentieperiode staat op 2003 (2020u 11min). De top-3 wordt vervolledigd met 2018 (1898u 08min).

Januari en september en december waren de enige maanden die somberder waren dan normaal. Alle andere maanden scheen de zon meer dan gemiddeld.

In maart scheen de zon maar liefst 227u 14min in Ukkel (normaal: 125u 45min). Hiermee werd het vorige absolute record van 1931 verpulverd (metingen vanaf 1887). Toen scheen de zon in Ukkel 213u 49min.

Dit is toch wel een bijzonder record:

De gemiddelde zonneschijnduur van een zomermaand (juni – augustus) ligt tussen 192u en 204u. Maart 2022 was dus een stuk zonniger dan de gemiddelde zomermaand.
In maart zijn de dagen korter dan tijdens de zomer (gemiddeld 12u tegenover 14-17u), wat het des te opvallender maakt dat de zonneschijnduur tijdens deze maand maart hoger lag dan tijdens de gemiddelde zomermaanden.
De normale zonneschijnduur voor april bedraagt 171u 16min. Slechts 5 aprilmaanden waren zonniger dan maart 2022 (metingen vanaf 1887): 2007 (301u 02min), 2020 (277u 40min), 1893 (255u 57min), 2011 (238u 51min) en 2015 (228u 22min).

De zomer in zijn totaal was veruit de zonnigste zomer van de huidige referentieperiode: 780u 00min (normaal: 594u 56min). Het vorige record dateerde van 2003 (739u 48 min).

Afgelopen jaar kende opnieuw een zeer laag aantal dagen met een betrokken hemel (45 dagen, normaal 69,9 dagen), maar 4 dagen meer dan tijdens het recordjaar 2020 (metingen vanaf 1931).

Evenaring absolute record van de gemiddelde windsnelheid in Ukkel

De gemiddelde windsnelheid in Ukkel bedroeg slechts 3,3 m/s (normaal: 3,5 m/s), een evenaring van het absolute laagterecord van 1989, 2010, 2017 en 2021.

Februari was een zeer onstuimige maand en ook in april en november lag de gemiddelde windsnelheid hoger dan normaal. De andere maanden waren kalmer. In juli evenaarden we het record voor de laagste gemiddelde windsnelheid van 2018 en voor de zomer bereikten we een nieuw record voor de lage gemiddelde windsnelheid.

Op 2 verschillende dagen tijdens het jaar registreerden we in minstens 1 meetpunt van het anemometrische netwerk in ons land een maximale windstoot van minstens 100 km/u (28 m/s): op 18 en 20 februari. Deze snelheden konden ook lokaal bereikt worden tijdens de onweders.

NOG ENKELE OPVALLENDE FEITEN

Na een onderbreking van slechts 1 jaar, konden we afgelopen zomer weer een hittegolf registreren (9-16 augustus).
Tijdens een korte warme periode in de tweede helft van juli steeg de temperatuur in Kapelle-op-den-Bos tot 40,0°C (19 juli). Dit was de eerste keer sinds juli 2019 dat we ergens in ons land een maximumtemperatuur van minstens 40°C registreerden.
De lage neerslaghoeveelheid van de periode juli-augustus 2022 zorgde voor een absoluut record (23,0 mm, metingen vanaf 1833). Nog nooit viel er zo weinig neerslag tijdens deze twee vakantiemaanden. Het vorige record dateerde al van 1921. Toen viel er hier 25,8 mm (normaal: 163,4 mm). Wat een contrast met de periode juli-augustus 2021! Vorig jaar viel er tijdens deze twee maanden in totaal 289,8 mm neerslag, de tweede hoogste waarde sinds het begin van de waarnemingen (record: 1850 met 308,2 mm).
Het grootste dagtotaal viel op 5 juni. Die dag viel er 77,3 mm neerslag in Andenne.
Enkel in juni, september, november en december bleef de gemiddelde luchtdruk op zeeniveau onder zijn normale waarden. Tijdens de andere maanden konden we telkens een hogere waarde registreren. Deze van juli zorgde zelfs voor een nieuw record voor de huidige referentieperiode. De jaarlijkse gemiddelde luchtdruk is de derde hoogste waarde voor de huidige referentieperiode (1017,6 hPa, normaal: 1016,0 hPa). Het record blijft staan op 1017,9 hPa (2015).

Er werden afgelopen jaar nog andere records geëvenaard of verbroken. Ze hier allemaal opsommen zou ons te ver leiden. Meer gedetailleerde verslagen vindt u op onderstaande pagina’s: