Veelgestelde vragen

Hoe je beschermen tegen gevaarlijk weer?

Hoe bescherm ik me tegen bliksem?

Crash Boom Bang

Schade door directe blikseminslagen komt geregeld voor. Maar bliksem is ook dikwijls onrechtstreeks de oorzaak van ongelukken, bijvoorbeeld wanneer personen die een wagen besturen of werktuigen hanteren, opschrikken of verblind worden.

De gevaarlijkste schade die een persoon kan oplopen door een blikseminslag is elektrocutie. Belangrijk daarbij is de grootte van de elektrische stroom en de weg die het volgt door het lichaam. De gevaarlijkste stromen vloeien langs vitale organen, zoals het hart of de hersenen.

Een minicursus meteorologie…

Kijk naar de wolken. Kleine wolkenplukken met torentjes, beetje hoge stapelwolken dus (altocumulus castellanuswolken) zijn een aanduiding dat onweders later op de dag kunnen volgen. Wolken met een sterke verticale zuilvormige ontwikkeling (de eigenlijke onweerswolken ofwel cumulonimbuswolken) kondigen aan dat er zometeen of in de buurt onweer mogelijk is.

De donder is zelden verder dan 10 km hoorbaar.
Een sissend geluid wijst op onmiddellijk bliksemgevaar. Neem snel de veiligheidshouding aan, zoals omschreven in punt 6.
En last but not least: raadpleeg de weerberichten van het KMI (www.meteo.be)!

10-secondenregel

Geluid is veel langzamer dan licht. Hierdoor zie je eerst de flits en hoor je dan pas de donder. Dit principe kan je gebruiken om de afstand tussen jezelf en de bliksem in te schatten. Je telt het aantal seconden tussen flits en donder en deelt dit door drie. De uitkomst is ongeveer de afstand in kilometers. Tel je 10 seconden of minder, dan is de bui gevaarlijk dichtbij en zoek je beter een veilige schuilplaats.

Waar kan ik schuilen?

De veiligste plaatsen om te schuilen tegen de bliksem zijn:

In een gebouw, weg van de ramen.
In een auto met metalen koetswerk en dak (dus geen cabrio), waarvan alle metalen delen onderling verbonden zijn. Die fungeert dan als de zogenaamde kooi van Faraday. Hou wel alle ramen en deuren gesloten. Als de bliksem inslaat merk je daar in de auto weinig van, afgezien van een enorme knal en mogelijke schade aan elektronische apparatuur.

Welke plaatsen kan ik best vermijden tijdens een onweer?

Open water zoals vijvers en zwembaden
Hoogtes zoals de toppen van heuvels en bergen of uitzichtspunten
Bosranden
Ramen (ook gesloten ramen)
Omheiningen (ook niet-metalen), bedradingen of leidingen
Boten en tenten
Hoge gebouwen en torens, alleenstaande bomen
Open vlakten
Metalen constructies

Interessante tips

Personen of voorwerpen die boven de omgeving uitsteken lopen het grootste risico rechtstreeks getroffen te worden. Je loopt dus vooral gevaar als je in een open veld loopt. Probeer in dat geval op een veilige plaats beschutting te zoeken en als dat niet mogelijk is, neem dan de veiligheidshouding aan: ga gehurkt op je tenen zitten, sla de armen om de knieën, het hoofd zo laag mogelijk, de handen over de oren en de voeten tegen elkaar. Ga nooit plat op de grond liggen. Hurk indien mogelijk in een greppel.
Ga indien mogelijk schuilen in een stevig gebouw. Hou ramen en deuren dicht. Bushokjes, carports, open schuilplaatsen en dergelijke bieden geen enkele bescherming.
Een volledig metalen auto is een goede schuilplaats. Sluit goed ramen en deuren. Een cabrio of een auto uit kunststof is dus niet veilig. Ook een golfkarretje biedt geen enkele bescherming.
Op de camping: ga niet schuilen onder een tent. Een metalen caravan is wel een goede schuilplaats. Sluit goed ramen en deuren en koppel de elektriciteitsleiding los.
Blijf uit de buurt van hoge bomen, lantaarnpalen, torens en hoogspanningsleidingen. Dit geldt ook voor metalen voorwerpen als tentstokken, fietsen en hengels. Blijf op minstens 3 meter afstand van hekwerken of afrasteringen.
Als je in het bos bent, zoek dan een groepje lage bomen in het laagste deel van het terrein. Ga nooit onder een alleenstaande boom staan!
Gebruik in geen enkel geval een paraplu.
Bij zwemmen of varen: ga zo snel mogelijk uit het water, ook uit overdekte zwembaden. Dit geldt ook voor duikers en surfers.
Als je op een fiets, brommer of motor zit of aan het paardrijden bent, stap dan zo snel mogelijk af en ga schuilen.
In groep loop je een groter risico op blikseminslag. Blijf dus niet bij elkaar, maar zoek beschutting of hurk verspreid van elkaar op minstens 2 meter afstand.
Staak onmiddellijk elke buitensportbeoefening. Loop zeker niet rond met vislijnen, golfsticks of een jachtgeweer.

En wat als ik lekker binnen ben?

Ook binnenshuis moet je je voorzorgen nemen, want ook in huis gluurt het gevaar om de hoek.

Trek alle stekkers van elektrische apparaten uit het stopcontact. Ontkoppel de telefoonaansluiting en de aansluitingen van de computer en de tv. Trek ook de stekker van het waterbed of het elektrische deken uit.
Sluit ramen en deuren.
Blijf weg van de ramen. Het licht van de bliksem is immers bijzonder fel en een nabije inslag kan je verblinden.
Blijf uit de buurt van stromend water in de woning. Ga zeker niet douchen.
Blijf uit de buurt van metalen leidingen of voorwerpen (waterleiding, elektriciteitsleiding, gasleiding, telefoon, teledistributie, radiatoren,...)
Ga niet aan de open haard staan.
Ga niet onder de zonnebank.
Telefoneer niet met een vast toestel.

Wat te doen bij een ongeval

Als je getroffen wordt door de bliksem, zijn de meest voorkomende fysiologische gevolgen brandwonden, geheugenverlies, bewusteloosheid, verlamming, hartstilstand of fibrillatie en het stilvallen van de ademhaling.
Het geheugenverlies verdwijnt volledig na enkele uren en de bewusteloosheid kan enkele minuten tot enkele uren duren. De verlamming treft meestal slechts de benen en soms de armen. Ze duurt maximum één dag en er werden tot nu toe nog geen blijvende verlammingen vastgesteld.
Iemand die getroffen werd door de bliksem is niet elektrisch geladen en mag zonder gevaar aangeraakt worden voor het toedienen van de eerste hulp.
Indien het slachtoffer niet meer ademt, betekent dit nog niet dat hij of zij dood is. Van alle personen die door de bliksem getroffen worden, overlijdt slechts één op drie. In veel gevallen waar snel een langdurige hartmassage en kunstmatige ademhaling werden toegepast, overleefde de getroffene. Bel in ieder geval de hulpdiensten (100 of 112 als je een gsm gebruikt) en omschrijf kort en duidelijk het voorval en de juiste plaats.
Biedt de eerste hulp (hartmassage indien nodig, afkoeling van de brandwonden met koud of lauw water) in afwachting van overbrenging naar het ziekenhuis.