Het noorderlicht werd dit weekend vanuit België waargenomen. Dit fenomeen, dat niet vaak voorkomt op onze breedtegraden, deed zich voor tijdens de sterkste magnetische storm van de afgelopen 20 jaar.
Wat is een magnetische storm?
Tijdens de uitbarsting van een plasmawolk op de zon (Coronal Mass Ejection of CME) worden geladen deeltjes de ruimte ingestuurd. Wanneer deze deeltjes naar de Aarde zijn gericht, dan interageren ze met ons magnetisch veld (de magnetosfeer) en creëeren ze verstoringen die bekend staan als een magnetische storm (magnetic storm). Het bijzondere aan de storm van het afgelopen weekend (10-11 mei 2024) is dat meerdere CME's zijn samengesmolten, waardoor een bijzonder intense magnetische storm is ontstaan.
Hoe wordt de intensiteit gemeten?
We gebruiken een magnetische activiteitsindex, de “Belgische” K-index, berekend op basis van gegevens van de KMI-meetstations van Dourbes en Manhay (of zijn globale equivalent Kp, berekend op basis van 13 magnetische observatoria over de hele wereld). Op onderstaande grafiek komt de piek rond 22:30 UTC op 10 mei overeen met het moment waarop de eerste aurora's in België werden gezien. Deze lokale K-index voor België kan in bijna-realtime worden gevolgd: http://ionosphere.meteo.be/geomagnetism/K_BEL/
Op zaterdag 11 mei bereikten we een lokale K-index van 9 (het magnetische stormniveau begint bij 5). De wereldwijde Kp-index bereikte ook 9. Helaas was dit midden op de dag, dus het was niet mogelijk om de aurora's te zien zoals de dag voordien.
Wat zijn de gevolgen hiervan?
De mogelijke gevolgen zijn verstoring van de elektriciteitsnetwerken (geïnduceerde stromen in hoogspanningslijnen). De radiocommunicatie, satellietcommunicatie en satellietplaatsbepalingssystemen (GPS, Galileo...) kunnen ook worden verstoord. Maar voor het grote publiek was de aanwezigheid van het noorderlicht op onze breedtegraden de meest spectaculaire gebeurtenis. Dit fenomeen was aangekondigd door het Solar-Terrestrial Centre of Excellence (STCE), dat informatie over het ruimteweer uitzendt https://www.stce.be/news
Moeten we in de toekomst soortgelijke gebeurtenissen verwachten?
Zonneactiviteit volgt een 11-jarige cyclus, maar de amplitude van de cycli is zeer variabel. Deze storm is de sterkste in 20 jaar, maar dat komt vooral omdat de afgelopen 20 jaar erg rustig waren. Er zijn in het verleden nog sterkere cycli geweest en veel sterkere zonnestormen. We naderen nu de piek van activiteit, naar schatting in 2025. Daarna zal de zonne-activiteit weer dalen en rond 2030 een minimum bereiken. Hierna zal een nieuwe cyclus beginnen.
Hier een paar zeer schone foto's die wij via onze weerapp hebben gekregen
