Nieuws en info

Polaire vortex

De polaire vortex is een uitgestrekte poel van zeer koude lucht boven de polen in de stratosfeer op een paar tientallen kilometer hoogte. Aan de randen van dit gebied is een band aanwezig van zeer krachtige winden. De polaire vortex ontstaat in de loop van de herfst en in de loop van de lente weer verdwijnt. Deze vortex ontstaat wanneer in het winterhalfjaar de noordpool (en in het zomerhalfjaar de zuidpool) geen zonlincht meer ontvangt en sterk begint af te koelen. Zo ontstaat er een toenemend temperatuurverschil met de gebieden buiten het poolgebied en dit veroorzaakt op haar beurt een geconcentreerd versterkt windveld.

Meestal is deze vortex redelijk circulair met één duidelijke kern boven de polen waarin het kan afkoelen tot zo’n 80 graden onder nul op grote hoogte. Door diverse omstandigheden komt het voor dat deze vortex van de polen afdrijft of zelfs in twee splitst. Over het poolgebied zien we dan een plotse temperatuurstijging op grote hoogte waarbij het kwik op enkele dagen tijd met wel 50 graden stijgt. Dit verschijnsel staat bekend als Sudden Stratospheric Warming (SSW). Hierdoor worden de winden rond deze vortex veel zwakker en soms keert de richting zelfs om (in plaats van een westenwind wordt de wind dan oostelijk). Er zou een invloed zijn tussen deze opwarming en ons weer, al is deze link nog niet goed gekend. Een SSW komt vooral voor over de noordpool en veel minder over de zuidpool.

Deze stratosferische polaire vortex mag niet verward worden met de troposferische polaire vortex, die gedurende gans het jaar actief is en een grote invloed heeft op ons weer. Deze vortex bevindt zich op zo’n 10 km hoogte en de bijhorende windband staat bekend als de straalstroom.