Vanaf vandaag (25 januari 2021) zijn de nieuwe klimaatnormalen voor Ukkel beschikbaar. Deze werden berekend voor de meest recente 30-jarige periode 1991-2020.
Wat zijn normalen?
De klimaatnormaal stemt overeen met een gemiddelde waarde voor een periode van 30 jaar (bijvoorbeeld 1 januari 1991 t.e.m. 31 december 2020). Deze langjarige gemiddelden of zogenaamde ‘normalen’ worden bijvoorbeeld gebruikt voor onze klimatologische overzichten. Deze normalen zijn in het bijzonder nuttig als hulpmiddel voor beleidsmakers van publieke overheden en verschillende sectoren die gelinkt zijn aan klimaat (zoals bijvoorbeeld energie, watervoorziening, landbouw, toerisme, ...).
Elke tien jaar berekent het KMI nieuwe normalen voor de belangrijkste klimatologische parameters (temperatuur, neerslag, zon, vochtigheid, wind en luchtdruk) en een aantal indices, zoals bijvoorbeeld het aantal zomerse dagen. Het berekenen van nieuwe normalen is internationaal vastgelegd door de Wereld Meteorologische Organisatie.
De nieuwe referentieperiode 1991-2020 vervangt de voorgaande referentieperiode van 1981-2010. Deze regelmatige berekening van nieuwe normalen laat toe om rekening te houden met de huidige klimaatverandering.
Hoe sterk veranderen de normalen?
Naast de langjarige trends zijn deze normaalwaarden van groot belang om weer te geven hoe sterk het klimaat in België verandert.
De maandnormalen, seizoensnormalen en jaarnormalen kunnen voor vier verschillende 30-jarige perioden vergeleken worden: 1961-1990, 1971-2000, 1981-2010 en 1991-2020. Wanneer je de normalen of het gemiddelde weer voor 1991-2020 vergelijkt met het gemiddelde weer van 1961-1990, zie je dat het Belgische klimaat verandert.
De klimaatverandering is het sterkst zichtbaar in de temperatuur. Zo toont de figuur hieronder de evolutie van de jaarlijkse gemiddelde temperatuur in Ukkel sinds 1833 samen met de vier laatste normaalwaarden sinds 1961 (horizontale roze en rode lijnen). Het is duidelijk dat sinds de jaren 1970 de gemiddelde temperatuur in Ukkel onafgebroken is toegenomen, met momenteel een gemiddelde opwarming van 1,2°C t.o.v. 1961-1990.
De toename in gemiddelde temperatuur voor de nieuwe normaalperiode 1991-2020 t.o.v. 1961-1990 is het grootst in de lente (1,5 °C) en het kleinst in de herfst (0,8 °C).
De klimaatverandering uit zich ook in de weerextremen. Zo zijn er de laatste 30 jaar gemiddeld 13 vorstdagen minder t.o.v. de periode 1961-1990. Naast de minimumtemperatuur is ook de maximumtemperatuur in Ukkel duidelijk toegenomen. In de periode 1961-1990 waren er gemiddeld 20 zomerse dagen per jaar, terwijl dat er nu gemiddeld 30 zijn. Ook het aantal tropische dagen is toegenomen van gemiddeld 2 tropische dagen per jaar voor de periode 1961-1990 naar gemiddeld 5 tropische dagen voor de nieuwe referentieperiode (zie figuren hieronder).
Tot slot is er sinds de jaren 1980 een duidelijke toename in het aantal uren zonneschijn merkbaar. De laatste 30 jaar is de zonneschijnduur met 94 uur toegenomen in Ukkel t.o.v. de periode 1961-1990, waarvan meer dan de helft van de toename plaatsvond sinds de periode 1981-2010. Deze toename in de zonne-energie die het aardoppervlak bereikt, is gedeeltelijk te wijten aan een verbetering van de luchtkwaliteit in onze regio’s, dankzij inspanningen om de uitstoot van luchtverontreinigende stoffen te verminderen.
Meer uitgebreide informatie over de evolutie van deze en andere klimatologische parameters, kunt u terugvinden in ons Klimaatrapport 2020.
Hoe worden de normalen berekend?
Voor de berekening van de klimaatnormalen gebruiken we een volledige reeks van gevalideerde waarnemingen voor de respectievelijke periode. Voor een bepaalde parameter (zoals bijvoorbeeld de gemiddelde temperatuur) worden de maandelijkse, seizoenale en jaarlijkse waarden berekend op basis van de dagelijkse waarnemingen en dit voor elk jaar van de 30-jarige periode. Deze waarden worden vervolgens uitgemiddeld zodat we de klimaatnormalen verkrijgen op maand-, seizoens- en jaarbasis (deze worden respectievelijk de maandnormalen, seizoensnormalen en jaarnormalen genoemd).
Momenteel berekenden we de nieuwe normalen voor dezelfde parameters als deze van onze klimatologische overzichten voor Ukkel. Wat betreft de andere stations van het klimatologisch netwerk, zullen de nieuwe normalen voor temperatuur en neerslag in de loop van de volgende maanden berekend worden, eens de kwaliteitscontrole afgerond is. De update van onze klimaatatlas met de nieuwe normalen kunt u komende lente verwachten.
